Moskova Metrosu’nu sadece ulaşım hizmeti veren bir ağ olarak düşünmemek gerekir.Temel mimari unsurlardan olan işlevsellik özelliğini sonuna kadar hak etmektedir.1930 ların ortasında inşasına başlanmasına ragmen sürekli büyüyen ve teknoljik yeniliklerin gecikmeden uygulandığı bir mühendislik harikasıdır.2018 yılı itibari ile 206 istasyonu bulunmaktadır.Sabah saat 5:30 ile gece 01:00 arası kesintisiz çalışmakta ortalama sefer aralığı 1,5 dakikadır.AyrıcaMoskovadaki en ekonomik ulaşım aracıdır.Metronun dış kapısından çıkmadıktan sonra iç aktarmalar ücretsiz tek kontur Troyka kart ile 36 rubledir (Mayıs 2018) Yaklaşık 0,5 USD.Yani sadece 2,5 -3 TL ile onlarca istasyonu gezebilirsiniz.Tabiki öncelikle mutlaka metro haritasını edinmelisiniz.İnternetten bu haritalara ulaşabileceğiniz gibi istasyonlardan satında alabilirsiniz.Ayrıca metro ağı yerel tren ağı ve otobüs ağınadaentegredir.Metro hatları değişik renklerle kodlanmış ilk başta anlaşılması zor gelsede bir kaç koybolmadanJsonra öğrenilmesi kolay hale geliyor.Bu yıl Rusya Federasyonunda gerçekleşen Dünya Kupası sayesinde ana hatlardaki metro istasyonlarınaingilizce  tabelalar ve istasyon adları konuldu.Yoksa ilk gittiğim yıllarda rusça bilmediğimden çok zorlandım çünkü metro istasyonlarındaki yazılar sadece kiril alfabesiydi  (Mayıs 2018 ).

Moskova Metrosunun 44 istasyonu kültürel Miras olarak kabul edilmektedir.Tabiki ilk dikkat çeken istasyon “PloshchadRevolyutsii”(Mavi Hat) (Devrim Meydanı / Kızıl Meydan) Merkezi bir istasyon olduğundan bir çok noktadan giriş bulunuyor.Özellikle istasyonun peron bölümünde Sovyet dönemindeki halkı ve yaşantılarını anlatan devasa heykeller granit kaplama kemerler göz alıcı koridorlar ve üç katlı bu istasyon en eski istasyonlardan biri burada en ilginç olan bir askerin dibinde bekleyen köpek heykeli bu istasyondan aktarma yapanlar ve inenler gelenek olarak köpeğin burnuna elleriyle dokunuyorlar.Böylelikle tekrar istasyona geleceklerine inanıyorlar.Bir diğer mükemmel istasyon “Komsomolskaya”(Kırmızı Hat)Bu istasyonda üç katlı merkezi bir istasyon ve “Yeraltı Sarayı”inanılmazavizeler,mozaikler,heykeller ve koridorun sonundaki Lenin heykeli ve sarı renkli duvarlar,barok etkisi görülen kemerler.Bu istasyonun yapılmasında sovyet dönemindeki komünist gençlik derneklerinde üye olan gençlerin gönüllü olarak çalışmışlar.VladimirMayakovski’nin adını taşıyan “Mayakovskaya”istasyonu (Yeşil Hat).Sovyet döneminde sanatçıların ve yazarların oturduğu bir bölge. Yüksek tavanları,mavi mozaikleri, ritmik geniş kemerleri ile inanılmaz büyük bir alan içinde kurulan bir istasyon ayrıca usta yazar Mihail Bulgakov’un evi ve Usta ve Margarita adlı ünlü eserinde adı geçen patriarşiyagöletini ziyaret etmek için bu istasyonu kullanmalısınız.Ayrıca bir çok istasyonda olduğu gibi 2.Dünya Savaşında sığınak olarak kullanılmıştır.Tavanında aydınlatma için 300 den fazla ampul kullanıldığı ve harika heykellerle süslenen “Elektrozavodskaya” istasyonu (Mavi Hat) Bu istasyona kesinlikle sabah erken veya akşam geç gidilmeli sakin olduğunda yere oturup perspektifi izleyebilirsiniz. 

Tabiki Moskova’ya gidip Büyük Usta Nazım Hikmeti ziyaret etmemek olmaz bunun için “Sportivnaya”istasyonunda(Kırmızı Hat) inip Novadevici Mezarlığı yürüyerek 10 dakikada ulaşabilirsiniz.Ayrıca meraklısı için Vladimir Mayakovski ve bir çok ünlü yazar,siyasetçi ve bilim insanı burada yatıyor.

Sovyet dönemi halkın yaşantısından kesitlerin gösterildiği harika mozaikler,süslemeler,çok renkli istasyon “Kievskaya”(Mavi Hat).Rusya ve Ukranyanın dostluğunu betimlediği söyleniyor.

Novoslobodskaya istasyonu (Kahverengi Hat)  Onlarca  inanılmaz güzel cam vitrayların  ana holün sonunda ise “Dünyada Barış” adlı mükemmel bir mozaiğin olduğu istasyon.Sabah erken veya akşam geç gidin.

Avtozavodskaya istasyonu çok yüksek sütunların olduğu  geniş ve ferah tüm sütunlar mermerle kaplı ve duvarlarında Sovyet döneminde çalışan işçi ve köylülerin hayatından kesitlerin anlatıldığı kabartmaların olduğu istasyon.

Bununla beraber Beloruskaya,Partizanskaya,Arbastkaya,ParkKultury(Kültür Park),Rimskaya bu istasyonlarda büyük sarayın gizli odaları gibi.

İstasyonların koridorlarında yürürken veya peronlarda otururken tarihi hissediyorsunuz.Moskovada bana yardımcı olan arkadaşlarım büyüklerinden duydukları hikayeleri gururla anlatıyorlardı.Özellikle 2.Dünya Savaşında sığınak olarak kullanılan metro istasyonlarını gezerken.Hatta bir arkadaşım bana sende Hitleri,Amerikalıların yendiğini düşünenlerdenmisin diye sormuştu.

Bu arada tüm istasyonlar çok temiz ve eski olmasına rağmen bakımlı, yürüyen merdivenlerin bozuk olduğunu görmedim,ayrıca istasyonların tavanından su akmıyor rutubette kokmuyor. Moskova Metrosunu her ziyaretimde aklıma malesef İstanbul metrosuna geliyordu.

Yaklaşık 2 yıl süren değişik sürelerde  5 kere moskova metrosunu ziyaret ettiğim bu projem Ekim 2018’de İstanbul Kartal Belediyesi Fuaye Alanında ve Kasım 2018’de ise Kadıköy Belediyesi Caddebostan Kültür Merkezinde sergilendi.Moskova ve İstanbul ayağında bana yardım eden tüm arkadaşlarıma,katalog basımına ve fotoğrafların baskısına sponsor olan firma yetkililerine’de teşekkürlerimi sunuyorum